Соғыс қарсаңында Шығыс Қазақстан облысына 4 қала, 15 аудан және 2700-ден астам елді мекен болды. 1939 жылы мұнда 20 ұлттың 537 мыңға жуық тұрғыны тұрған. Облыс экономикасы 528 колхоз, 7 совхоз және 150-ден астам өнеркәсіптік кәсіпорындардан тұрды.
Облыс еліміздің өнеркәсіптік қалқанына айналды: мұнда сирек металдар өндірілді, қорғасын (бүкілодақтық көлемнің 40%), мырыш, мыс, алтын өндірілді. Қорғаныс үшін Өскемен, Лениногор зауыттары жұмыс істеді. Соғыс басталысымен мұнда 300-ден астам зауыт, соның ішінде Симферополь мотор жөндеу зауыты мен Люберцы электротехника зауыты көшірілді.
Өскеменде 8 қала мен 1200 елді мекенді азат еткен 238-ші атқыштар дивизиясы (кейінірек 30-гвардиялық) жасақталды. 13 мыңнан астам жауынгер ордендермен және медальдармен марапатталды.
Құрылымы
(1941)
Соғыстың басталуы
(1941)
Мәскеу шайқасы
(1941-1942)
Мәскеу облысындағы ұрыс
(1942)
Атақ беру
(1942)
Ұрыстарға одан
әрі қатысу (1942-1945)
Майданға облыстың 182 604 тұрғыны жұмылдырылып, оның 95 870-і қаза тапты. Шығысқазақстандықтар барлық майданда шайқасты. 63 адам Кеңес Одағының Батыры, 24 адам Даңқ орденінің толық иегері атанды.
Облыс қуатты тыл базасына айналды: жаңа зауыттар салынды, эвакуациялық ауруханалар (соның ішінде протездеу үшін) ашылды, әйелдер, қарттар мен жасөспірімдер жұмылдырылды. Соғыс жылдарында облысқа 21 миллион пұттан астам астық, ондаған мың тонна ет тапсырылды. «Ұлы Отан соғысындағы ерен еңбегі үшін» медалімен 72 мыңнан астам адам марапатталды.
